Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklarda Sosyal Becerilerin Geliştirilmesinde Sosyal Öykülerin Rolü
The Role of Social Stories in Developing Social Skills in Children With Autism Spectrum Disorder
Özet Görüntüleme: 36
/ 
PDF İndirme: 19
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15720784Anahtar Kelimeler:
Otizm spektrum bozukluğu, sosyal beceri öğretimi, sosyal öyküÖzet
Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), bireylerin sosyal etkileşim, iletişim ve davranışlarını etkileyen nörogelişimsel bir durumdur. OSB’li bireylerin sosyal becerileri geliştirme konusunda yaşadıkları zorluklar, bu bireylerin toplum içinde daha bağımsız ve etkin bir şekilde yaşamalarını zorlaştırmaktadır. Sosyal becerilerin, çocukların sosyal etkileşimlerde bulunmalarını, toplumsal normları öğrenmelerini ve çevreleriyle sağlıklı ilişkiler kurmalarını sağlamada kritik bir rol oynadığı bilinmektedir. Bu bağlamda, sosyal beceri öğretimi, otizmli bireyler için önemli bir eğitim stratejisi olarak öne çıkmaktadır. Araştırmada sosyal öykülerin, bireylerin sosyal becerilerinin gelişmesine ve toplumsal uyumlarını artırmaya nasıl yardımcı olduğu, öykülerin çeşitli sosyal etkileşimlerde ve sosyal ortamlarda nasıl kullanılabileceği detaylandırılacaktır. Ayrıca, sosyal öyküler ile yapılan araştırmaların bulguları doğrultusunda, bu yöntemin etkinliğine ilişkin önemli gözlemler ve sonuçlar sunulacaktır.
Bu çalışmanın amacı, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) tanısı almış bireyler için etkili bir eğitim aracı olan sosyal öykülerin kullanımını incelemektir. Çalışma, sosyal öykülerin sosyal beceri öğretimindeki etkinliğine dair literatür taramaları ve araştırmaların bulguları doğrultusunda öğretmenler, terapistler ve aileler için önerilerde bulunmayı amaçlamaktadır. Son olarak, sosyal öykülerin sınırlılıkları üzerinde de durulacak ve bu sınırlamaları aşabilmek için önerilen stratejiler sunulacaktır. Bu sayede, sosyal öykülerin otizmli çocukların eğitim süreçlerine nasıl entegre edilebileceği ve bu yöntemin öğrenme süreçlerine katkısı ele alınacaktır. Bu çalışmanın diğer bir amacı ise sosyal öykülerin sınırlılıklarını ortaya koyarak, bu sınırlamaları aşmak için geliştirilebilecek stratejiler üzerinde durmaktır. Özellikle, sosyal öykülerin farklı bireylerin öğrenme ihtiyaçlarına ve gelişimsel seviyelerine göre uyarlanmasının gerekliliği vurgulanacak ve bu süreçte karşılaşılan zorluklar ele alınacaktır.
Sonuç olarak, bu çalışma, otizmli bireylerin sosyal becerilerinin geliştirilmesinde sosyal öykülerin rolünü kapsamlı bir şekilde incelemeyi amaçlamakta olup, uygulayıcılar ve araştırmacılar için sosyal öykülerin öğretim süreçlerine nasıl daha etkili bir şekilde entegre edilebileceği hakkında bilgiler sağlamayı hedeflemektedir. Bu araştırma ve daha önce yapılan diğer çalışmalar, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) tanısı almış çocukların sosyal becerilerini sosyal öyküler gibi öğretim uygulamalarıyla geliştirebileceklerini ortaya koymuştur.
Anahtar kelimeler: Otizm spektrum bozukluğu, sosyal beceri öğretimi, sosyal öykü
Referanslar
Agosta, E., Graetz, J. E., Mastropieri, M. A., & Scruggs, T. E. (2004). Teacher-researcher partnerships to improve social behavior through social stories. Intervention in School and Clinic, 39(5), 276–287.
Akyol, A. K., & Koç, M. (2020). Otizmli bireylerde sosyal öykülerin sosyal ifade becerilerine
etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 1021–1040.
Aytekin, F. (2020). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde sosyal öykülerin kullanımının incelenmesi (Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi).
Balaban Dağal, A., & Baykan, Ö. (2017). Sosyal öykülerin otizm spektrum bozukluğu olan çocukların davranışlarına etkisinin incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 15–28.
Barry, L. M., & Burlew, S. B. (2004). Using social stories to teach choice and play skills to children with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 19(1), 45–51.
Bağçeli Kahraman, P., & Aydın, A. (2013). Sosyal öykülerin otizmli çocukların sıra bekleme becerileri üzerindeki etkisi. Eğitim ve Bilim, 38(168), 213–224.
Chan, J. M., Lang, R., Rispoli, M., O’Reilly, M., Sigafoos, J., & Cole, H. (2009). Use of peer- mediated interventions in the treatment of autism spectrum disorders: A systematic review. Research in Autism Spectrum Disorders, 3(4), 876–889.
Crozier, S., & Tincani, M. (2005). Using a modified social story to decrease disruptive behavior of a child with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 20(3), 150– 157.
Crozier, S., & Tincani, M. (2007). Effects of social stories on prosocial behavior of preschool children with autism spectrum disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 37(9), 1803–1814.
Delano, M. E., & Snell, M. E. (2006). The effects of social stories on the social engagement of children with autism. Journal of Positive Behavior Interventions, 8(1), 29–42.
Demir, E., & Demirtaşlı, N. (2022). Sosyal öykülerin otizmli çocukların uyum davranışları üzerindeki etkisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 18(2), 152–167.
Demiryol, G. (2019). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara sosyal öykülerle davranış öğretimi (Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi).
Gut, D. M., & Safran, S. P. (2002). Cooperative learning and social stories: Effective strategies for teaching social skills to children with autism. Intervention in School and Clinic, 37(3), 204– 213.
Göçer, S. (2021). Sosyal öykülerin otizmli bireylerdeki problem davranışların azaltılmasına etkisi (Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi).
Hagiwara, T., & Myles, B. S. (1999). A multimedia social story intervention: Teaching skills to children with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 14(2), 82–95.
Ivey, M. L., Heflin, L. J., & Alberto, P. A. (2004). The use of social stories to promote independent skills in adolescents with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 19(1), 33–44.
Karal, M. A., & Erbaş, D. (2011). Sosyal öykülerin otistik özellikler gösteren çocuklarda problem davranışların azaltılmasına etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1451– 1470.
Koegel, L. K., Koegel, R. L., & Surratt, A. V. (1992). Language intervention and disruptive behavior in preschool children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 22(2), 141–153.
Koegel, R. L., & Frea, W. D. (1993). Treatment of social behavior in autism through the modification of pivotal social skills. Journal of Applied Behavior Analysis, 26(3), 369–377.
Koyuncu, M. (2010). Sosyal öykülerin otizmli öğrencilerin uygun sosyal davranışlarına etkisi.
Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi.
Kuoch, H., & Mirenda, P. (2003). Social story interventions for young children with autism spectrum disorders. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 18(4), 219– 227.
Kutter, S. (1998). The effects of social stories on the aggressive behavior of a child with autism.
Master's Thesis, University of Kansas.
Kuşcu, Y. (2017). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde sosyal becerilerin kazandırılmasında sosyal öykülerin etkisi (Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi).
Kuşçu, Y. (2007). Sosyal öykülerin otistik çocukların sosyal davranışları üzerindeki etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi.
Kuşçu, Y., & Akmanoğlu, N. (2017). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara sosyal becerilerin kazandırılmasında sosyal öykülerin etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(4), 1702–1722.
Lord, C., & Hopkins, J. M. (1986). The social behavior of autistic children with younger and same- age nonhandicapped peers. Journal of Autism and Developmental Disorders, 16(3), 249– 262.
More, C. M. (2008). Digital stories targeting social skills for children with disabilities: Multidimensional learning. Intervention in School and Clinic, 43(3), 168–177.
Norris, C., & Dattilo, J. (2000). Evaluating effects of a social story intervention on a young girl with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 14(3), 180–186.
Ozen, A., Batu, S., & Birkan, B. (2012). The effect of antecedent exercise on stereotypic behaviors of children with autism. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 47(2), 202–210.
Pierce, K., & Schreibman, L. (1997). Increasing complex social behaviors in children with autism: Effects of peer‐implemented pivotal response training. Journal of Applied Behavior Analysis, 30(2), 285–298.
Reynhout, G., & Carter, M. (2006). Social stories™ for children with disabilities. Journal of Autism and Developmental Disorders, 36(4), 445–469.
Reynhout, G., & Carter, M. (2007). Social story efficacy with a child with autism spectrum disorder and moderate intellectual disability. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 22(3), 173–182.
Rogers, S. J. (2000). Interventions that facilitate socialization in children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 30(5), 399–409.
Rogers, S. J., & Myles, B. S. (2001). Using social stories and comic strip conversations to help children with Asperger syndrome. Intervention in School and Clinic, 36(5), 310–313.
Sansosti, F. J., & Powell-Smith, K. A. (2006). Using social stories to improve the social behavior of children with Asperger syndrome. Journal of Positive Behavior Interventions, 8(1), 43–57.
Scattone, D. (2007). Social skills interventions for children with autism. Psychology in the Schools, 44(7), 717–726.
Scattone, D., Tingstrom, D. H., & Wilczynski, S. M. (2006). Increasing appropriate social interactions of children with autism spectrum disorders using social stories. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 21(4), 211–222.
Thiemann, K. S., & Goldstein, H. (2001). Social stories, written text cues, and video feedback: Effects on social communication of children with autism. Journal of Applied Behavior Analysis, 34(4), 425–446.
Toprak, H. (2004). Otistik çocuklara sosyal öykülerle tuvalet eğitimi. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu
Üniversitesi.
Topçu, H. (2021). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara sosyal becerilerin kazandırılmasında sosyal öykülerin etkililiği (Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi).
Ünal, Y. (2019). Sosyal öykülerin otizmli bireylerin sosyal etkileşim becerilerine etkisi (Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi).
Şenol, F. B., & Karasu, H. P. (2021). Sosyal öykülerin otizmli bireylerin sosyal başarı düzeyine etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25(2), 59–76.
Yılmaz, M., & Sucuoğlu, B. (2015). Sosyal öykülerin otizmli öğrencilerin sosyal etkileşim davranışlarına etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 16(1), 65–87.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Ases Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
