Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklarda Görülen Davranış Problemleri Üzerine Yapılan Çalışmaların İncelenmesi: Nitel Bir Araştırma
Review of Studies on Behavioral Problems in Preschool Children: A Qualitative Research
Özet Görüntüleme: 29
/ 
PDF İndirme: 26
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15720831Anahtar Kelimeler:
Okul öncesi dönem, davranış problemleri, psikososyal gelişim, erken müdahale, psikososyal gelişimÖzet
Okul öncesi dönemdeki çocuklarda görülen davranış problemleri, hem çocukların psikososyal gelişimini hem de okulda
ve evdeki genel uyumlarını olumsuz yönde etkileyen önemli bir konudur. Okul öncesi dönem, çocukların kişiliklerinin
şekillendiği, duygusal ve sosyal becerilerinin gelişmeye başladığı kritik bir evre olarak tanımlanabilir. Bu dönemde,
çocukların agresyon, dürtüsellik, kaygı, çekingenlik gibi davranış sorunları göstermesi, onların sosyal ilişkilerinde
zorluklar yaşamasına ve duygusal gelişimlerinin olumsuz etkilenmesine neden olabilir. Çocuklar, okul öncesi dönemde
ailelerinden, öğretmenlerinden ve arkadaşlarından aldıkları geribildirimlerle davranışlarını şekillendirirler. Bu dönemde,
davranış problemleri gösteren çocuklar, ilerleyen yaşlarda daha karmaşık psikolojik sorunlar geliştirebilirler.
Dolayısıyla, bu dönemdeki davranış problemlerinin erken dönemde tespit edilip, uygun müdahalelerle çözülmesi,
sadece o anki zorlukların aşılmasına yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda çocuğun uzun vadeli psikolojik sağlığını
da etkileyebilir. Erken müdahale, çocukların sosyal becerilerini geliştirmelerine, daha sağlıklı duygusal ilişkiler
kurmalarına ve psikolojik dayanıklılıklarını artırmalarına katkı sağlar.
Bu çalışmanın amacı, okul öncesi dönemdeki çocuklarda görülen davranış problemleri üzerine gerçekleştirilen önceki
araştırmaları sistematik bir biçimde incelemektir. Literatür taraması yöntemiyle yürütülen bu araştırma kapsamında,
Türkiye’de ve uluslararası alanda yapılmış yüksek lisans ve doktora tezleri ile hakemli dergilerde yayımlanan makaleler
değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda, okul öncesi dönemde yaygın olarak gözlenen davranış
problemlerinin saldırganlık, içe kapanıklık, uyumsuzluk, dikkat dağınıklığı ve dürtüsellik gibi çeşitli biçimlerde ortaya
çıktığı belirlenmiştir. Bu problemlerin oluşumunda yalnızca çocuğun bireysel özelliklerinin değil; aynı zamanda aile
yapısı, ebeveyn tutumları, öğretmen yaklaşımları, sosyoekonomik koşullar ve çevresel faktörlerin önemli rol oynadığı
görülmüştür.
Çalışmada, özellikle aile içi iletişim kalitesi, akran ilişkileri, dijital medya kullanımı ve öğretmenlerin sınıf yönetimi
becerileri gibi değişkenlerin davranış problemleri üzerindeki etkileri detaylı olarak ele alınmıştır. Ayrıca, öğretmen ve
ebeveynlerin uyguladığı müdahale stratejilerinin çocukların problem davranışlarını azaltmada ne ölçüde etkili olduğu da
analiz edilmiştir. Bulgular, davranış problemlerinin çok yönlü neden-sonuç ilişkileri çerçevesinde ele alınması
gerektiğini ortaya koymaktadır.
Sonuç olarak, erken çocukluk döneminde ortaya çıkan davranış problemlerinin önlenmesi ve uygun müdahale
yöntemlerinin geliştirilmesi için aile, öğretmen ve uzmanların iş birliği içerisinde çalışması gerektiği vurgulanmaktadır.
Bu bağlamda, elde edilen bulgular hem kuramsal bilgi birikimine katkı sağlamakta hem de uygulayıcılara rehberlik
edecek nitelikte öneriler sunmaktadır.
Anahtar kelimeler: Okul öncesi dönem, davranış problemleri, psikososyal gelişim, erken müdahale, psikososyal
gelişim
Referanslar
Akgün, E. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin çocuklardaki problem davranışlara ilişkin
görüşleri [Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Altındal, M. (2022). Bakış açısı alma becerisi ile davranış problemleri arasındaki ilişki [Yüksek
lisans tezi, Selçuk Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Arslan, G. (2013). Okul öncesi dönem çocuklarının davranış problemlerinin bazı değişkenler
açısından incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(13),
–558.
Argıtlı Erden, F. (2023). Çocukların davranış problemleri üzerine yapılmış çalışmaların metaanalizi [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Ayan, N. (2024). Çocukların başa çıkma stratejilerinin incelenmesi: Hikaye temelli uygulama
[Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Aydoğdu, F. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının problem davranışlarının çeşitli
değişkenler açısından incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi]. YÖK
Tez Merkezi.
Bayraktar, Z. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin problem davranışları yönetme stratejilerinin
incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Giresun Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Bozkurt, M. (2018). Anasınıfına devam eden 5–6 yaş çocuklarının problem davranışları ile
anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Maltepe
Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Brown, T., & Müller, L. (2021). Cultural differences in childhood behavioral challenges: A
UK–Germany comparison. International Journal of Cross-Cultural Psychology, 37(2),
–219.
Can Yaşar, M. (2009). 5–6 yaş çocuklarının problem davranışlarının anne-baba tutumlarına
göre incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 69–86.
Çelik, A. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri ile problem davranışları
yönetme stratejileri arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Ahi Evran Üniversitesi]. YÖK
Tez Merkezi.
Çiftçi, S., & Uysal, H. H. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin problem davranışlara yönelik müdahale stratejilerinin belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(2), 893–914.
Demir, S. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin problem davranışları yönetme stratejilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Demirtaş, B. (2024). Anne-çocuk iletişiminin çocukların davranış problemleri üzerindeki etkisi [Yüksek lisans tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Dinçer, Ç. (2009). Anasınıfı öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri ile problem davranışlara karşı kullandıkları stratejiler arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Doğan, Ö., & Dinçer, Ç. (2007). Anasınıfı öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri ile problem davranışlara karşı kullandıkları stratejiler. Milli Eğitim Dergisi, 35(174), 45–61.
Dursun, E. (2019). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden çocukların davranış problemlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Gülay Ogelman, H., & Seven, S. (2012). Okul öncesi öğretmenlerinin problem davranışlarla baş etme stratejilerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1311–1328.
Güleç, A. (2022). Sosyal yeterlilik ile davranış problemleri arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Gümüş, E., & Zembat, R. (2017). Davranış problemleri ve öğretmen müdahale stratejileri.
Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 123–144.
Güneş, S., & Çolak, A. (2020). Çizgi film içeriklerinin okul öncesi çocukların saldırgan davranışları üzerindeki etkisi. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 5(2), 123–135.
Işık, E. (2021). Çocukların davranış problemlerinin değişkenler açısından incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Işık, N. (2020). Bilinçli farkındalık aile eğitiminin okul öncesi çocukların davranış problemleri üzerindeki etkisi [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi
Kamaraj, İ., & Çelik, A. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin problem davranışlara yönelik müdahale stratejilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 197–216.
Karaca, H. (2023). Çocuklarda akran kabulü ile davranış problemleri arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Karaca, M. (2019). Okul öncesi dönemdeki çocukların problem davranışlarının ebeveyn ve öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Kayahan, A. (2020). Ahlaki yargılar ve sosyal becerilerle davranış problemleri arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Keleş, D. (2022). Uzaktan eğitim sürecinde annelerin çocuklarda gözlemlediği davranış problemleri [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Koçak, S. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin problem davranışlara ilişkin görüşleri ile bu davranışlara yönelik kullandıkları stratejilerin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Koyuncu, S. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin problem davranışlara ilişkin görüşleri ile baş etme stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Kumar, R., & Singh, V. (2022). Socioeconomic status and behavioral problems among preschool children. Journal of Child Psychology, 58(4), 334–345.
Liu, Y., Zhang, L., & Chen, W. (2021). Peer acceptance, rejection, and behavioral outcomes: A three-level meta-analysis. Child Development, 92(3), 712–730.
Örs, Y. (2024). Duygu düzenleme becerileri, duygusal zeka ve psikolojik sağlamlık ile davranış problemleri arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Özdemir, Z. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin problem davranışlara yönelik yaklaşımları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Özsoy, E. (2023). Ebeveyn şemalarının çocuk davranış problemleri üzerindeki etkisi [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Öztürk, H. (2024). Teknoloji kullanımı ile davranış problemleri arasındaki ilişki: Okul öncesi dönemde bir inceleme [Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Parker, R., & Ren, M. (2020). Empathy and behavioral issues among preschoolers: A quantitative study. Early Childhood Research Quarterly, 52, 100–112.
Rodrigues, M., & Silva, D. (2021). Social skills and behavior problems in children: A comparative study between Portugal and Angola. International Journal of Early Childhood Education, 49(1), 88–102.
Semerci, N. (2022). Oyun terapisinin okul öncesi çocukların davranış problemleri üzerine etkisi [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Siva Karaköy, H. (2020). Mentalizasyon kapasitesi ile davranış problemleri arasındaki ilişki: Çalışan anneler örneği [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Tuzcuoğlu, F., Cengiz, B., & İlçi Küsmüş, E. (2020). Anne ilgisi ve saldırganlık eğilimi arasındaki ilişki. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 8(1), 45–58.
Uluşahin, A. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin problem davranışlara ilişkin görüşleri ile bu davranışlara yönelik kullandıkları stratejilerin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Varlı, B. (2020). Ebeveyn tutumlarının davranış problemleri üzerindeki etkisinde öz- düzenlemenin aracı rolü [Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Wang, L. (2022). Emotional and behavioral problems in children undergoing cancer treatment: A clinical study. Pediatric Oncology Journal, 12(2), 190–202.
Yalçın, S. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri ile problem davranışlara yönelik kullandıkları stratejilerin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Yoldaş, H. (2020). Yaşam pozisyonları ile davranışsal sorunlar arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Ases Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
