Çocuğu Sağlık Sorunu Yaşayan Annelerin Yaşadığı Psikolojik Deneyimler Üzerine Bir Derleme
A Review on the Psychological Experiences of Mothers Whose Children Have Health Problems
Özet Görüntüleme: 47
/ 
PDF İndirme: 34
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15720084Anahtar Kelimeler:
BDT, psikoeğitsel müdahele, çocuk yoğun bakım.Özet
Çocukların hastaneye yatırılması, hem çocuklar hem de aileleri için stresli bir deneyimdir ve çoğu zaman ciddi kaygı ve endişeye neden olur. Özellikle yoğun bakım gerektiren durumlarda, ebeveynlerin yaşadığı stres ve korku daha da artabilir. Çocuğun sağlık durumuyla ilgili belirsizlikler, iletişim eksikliği ve yoğun bakım ünitesindeki ortamın doğası da ebeveynlerin stresini artırabilir. Bu noktada, aile merkezli bakım yaklaşımı önem kazanır. Bu yaklaşım, ailelerin güçlü yönlerini destekler ve çocuğun bakımına aktif olarak katılmalarını teşvik eder. Yoğun bakım ünitelerinde çocukları bulunan ebeveynlere yönelik özel müdahale programları geliştirilmesi ve bu programların ailelere bilgi ve destek sunması gereklidir. Özellikle annelerin ihtiyaçlarının ve kaygılarının karşılanması için bu programlar uyarlanmalıdır. Bu şekilde, ebeveynlerin yoğun bakım sürecini daha iyi yönetmelerine ve streslerini azaltmalarına yardımcı olunabilir. Bu makalenin amacı, yoğun bakım servisinde tedavi gören çocukların annelerine yönelik kısa bilişsel davranışçı terapi odaklı psiko-eğitsel bir müdahale programı geliştirmektir. Bu programın temel hedefi, annelerin yoğun bakım sürecindeki streslerini azaltmak ve baş etme becerilerini geliştirmektir.
Referanslar
Akdağ, F. G., & Çankaya, Z. C. (2015). Evli bireylerde psikolojik iyi oluşun yordanması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3).
Araz, A., & Erkuş, A. (2014). Duygu dışavurum tarzlarının kavramsallaştırılması ve ölçümü: Bir envanter geliştirme çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 29(74), 50-61.
Arı, F. A. (2021). Bilişsel şemalar ve bağlanma. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 11(4), 1823-1834.
Atak, T., & Özekes, M. (2019). Demanslı hastalarla ilgilenen aile üyelerinin bakım veren yükünün incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 20(1), 145-161.
Ay, E. (2018). Kanserli Çocuğu Olan Ebeveynlere Verilen Bilişsel Davranışcı Yaklaşım Temelli Psikoeğitimin Umutsuzluk Ve Stresle Baş Etme Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri EnstitüsüPsikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı, Doktora Tezi
Bal, U., Çakmak, S., & Uğuz, Ş. (2013). Anksiyete bozukluklarında cinsiyete göre semptom farklılıkları. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 22(4), 441-459.
Baykal, N. B. (2017). Sosyal Fobinin Tedavisinde Bilişsel Davranışçı Terapi Teknikleri. Sosyal Çalışma Dergisi, 1(2), 25-34.
Bengisoy, A., Özdemir, M. B., Erkıvanç, F., Şahin, S., & İskifoğlu, T. Ç. (2019). Bilişsel davranışcı terapi kullanılarak yapılan araştırma makalelerinin içerik analizi 1997- 2018. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 9(54), 745-793.
Bennett, J., Aleman, E. M., Maguire, K. H., Nadelmann, J., Weber, M. L., Maguire, W. M., ... & Aleman, T. S. (2023). Optimization and Validation of a Virtual Reality Orientation and Mobility Test for Inherited Retinal Degenerations. Translational Vision Science & Technology, 12(1), 28-28.
Bhattacharjee, D., Rai, A. K., Singh, N. K., Kumar, P., Munda, S. K., & Das, B. (2011). Psychoeducation: A measure to strengthen psychiatric treatment. Delhi Psychiatry Journal, 14(1), 33-39.
Boyacı, M., & İlhan, T. (2016). Bilişsel davranışçı terapi yaklaşımının film analizi yöntemiyle incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2).
Brown, S. D., & Lent, R. W. (2016). Vocational psychology: Agency, equity, and well- being. Annual review of psychology, 67, 541-565.
Buran, A. (2021). Kumar oynama bozukluğunda bilişsel davranışçı terapinin etkinliği üzerine sistematik bir derleme. Bağımlılık Dergisi, 22(2), 180-186
Çalışkan, Z., & Oğul, G. (2019). Çocuğu yoğun bakım ünitesinde yatan annelerin gereksinimlerinin, kaygı düzeylerinin ve başetme tarzlarının belirlenmesi (Master's thesis, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi).
Çırlak, A., & Erdemir, F. (2013). Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitelerinde Yatan Bebeklerin Ebeveynlerinin Rahatlık Düzeyi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri
Dergisi, 16(2), 73-81.
Demir, V. (2017). Bilinçli farkındalık temelli bilişsel terapi programının üniversite öğrencilerinin kaygı düzeylerine etkisi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(12), 98-118.
Demir, V., & Gündoğan, N. (2018). Bilinçli farkındalık temelli bilişsel terapi programının üniversite öğrencilerinin duygu düzenleme güçlüklerini azaltmadaki etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 19(1), 46-66.
Ekim, A. (2020). The post-intensive care syndrome in children. Comprehensive child and adolescent nursing, 43(1), 15-21.
Fortune, E. E., & Goodie, A. S. (2012). Cognitive distortions as a component and treatment focus of pathological gambling: a review. Psychology of Addictive Behaviors, 26(2), 298.
Erdim, L., & Ergün, A. (2016). Boşanmanın ebeveyn ve çocuk üzerindeki etkileri. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 3(1), 78-84.
Geçgin, F. M., & Sahranç, Ü. (2017). Belirsizliğe Tahammülsüzlük ile Psikolojik İyi Oluş Arasındaki İlişki. Sakarya University Journal of Education, 7(4).
Gem, Z. (2018). Duygu farkındalığı ve duygu mitlerine yönelik ölçüm araçlarının ve duygu düzenlemeye yönelik bütünsel bir müdahale programının geliştirilmesi: bir ön değerlendirme (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
González-Prendes, A. A., Resko, S., & Cassady, C. M. (2019). Cognitive-behavioral therapy. In Trauma: Contemporary directions in trauma theory, research, and practice (pp. 20- 66). Columbia University Press.
Gorvin, L., & Brown, D. (2012). The psychology of feeling like a burden: A review of the literature. Social Psychology Review, 14(1), 28-41.
Güçray, S. S., Çekici, F., & Çolakkadıoğlu, O. (2009). Psiko-eğitim gruplarının yapılandırılması ve genel ilkeleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1).
Hammen, C., & Watkins, E. (2018). Depression. Routledge.
Hekimoğlu, E. C., & Bilik, M. Z. (2020). Freud'dan Lacan'a kaygı. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 7(3), 336-367.
Helmond, P., Overbeek, G., Brugman, D., & Gibbs, J. C. (2015). A meta-analysis on cognitive distortions and externalizing problem behavior: Associations, moderators, and treatment effectiveness. Criminal justice and behavior, 42(3), 245-262.
Herbert, J. D., Gaudiano, B. A., & Forman, E. M. (2013). The importance of theory in cognitive behavior therapy: A perspective of contextual behavioral science. Behavior Therapy, 44(4), 580-591.
Hupp, S. D., Reitman, D., & Jewell, J. D. (2008). Cognitive-behavioral theory. Handbook of clinical psychology, 2, 263-287.
Ibiebele, I., Algert, C. S., Bowen, J. R., & Roberts, C. L. (2018). Pediatric admissions that include intensive care: a population-based study. BMC health services research, 18(1), 1-8.
İlgar, M. Z., & İlgar, S. C. (2019). Bilişsel davranış değiştirme ve motivasyonel görüşme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 15(1), 47-73
Javadi, T. H. S., Hatami, M., Ahadi, H., & Kraskian, A. (2019). Effectiveness of Stress Management With Cognitive-Behavioral Approach on Cognitive Emotion
Kafes, A. Y. (2021). Depresyon ve anksiyete bozuklukları üzerine bir bakış. Humanistic Perspective, 3(1), 186-194.
Karaaslan, M. (2015). Zihinsel engelli çocuğu olan ebeveynlerin psikolojik Durumları ile Bakım Yükünün Değerlendirilmesi (Master's thesis, Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
Karakaya, E., & Öztop, D. B. (2013). Kaygı bozukluğu olan çocuk ve ergenlerde bilişsel davranışçı terapi. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 2, 10-24.
Keck, M. E. (2010). Depression. Switzerland: Lundbeck (Schweiz) AG.
Kelleci, M., AVCI, D., Erşan, E. E., & Doğan, S. (2014). Bilişsel davranışçı tekniklere dayalı öfke yönetimi programının lise öğrencilerinin öfke ve atılganlık düzeylerine
etkisi. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 15(4).
Konukbay, D., & Arslan, F. (2011). Yenidoğan Yoğunbakim Ünitesinde Yatan Yenidoğan Ailelerinin Yaşadiklari Güçlüklerin Belirlenmesi. Anadolu hemşirelik ve sağlık bilimleri dergisi, 14(2), 16-22.
Lazarus, R. S. (2020). Psychological stress in the workplace. In Occupational stress (pp. 3- 14). CRC Press.
Meert, K. L., Clark, J., & Eggly, S. (2013). Family-centered care in the pediatric intensive care unit. Pediatric Clinics, 60(3), 761-772.
Myers, S. B., Sweeney, A. C., Popick, V., Wesley, K., Bordfeld, A., & Fingerhut, R. (2012).
Self-care practices and perceived stress levels among psychology graduate students. Training and Education in Professional Psychology, 6(1), 55.
Nalbant, K., Kalaycı, B. M., & Akdemir, D. (2020). Anoreksiya nervoza tanısı alan ergenlerde algılanan duygu dışavurumu ve bağlanma güvenliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 31(1), 22-30.
Nelson, L. P., Lachman, S. E., Li, S. W., & Gold, J. I. (2019). The Effects of Family Functioning on the Development of Posttraumatic Stress in Children and their Parents following Admission to the Pediatric Intensive Care Unit. Pediatric critical care medicine: a journal of the Society of Critical Care Medicine and the World Federation of Pediatric Intensive and Critical Care Societies, 20(4), e208.
Nurius, P. S., & Macy, R. J. (2008). Cognitive‐Behavioral Theory. Comprehensive handbook of social work and social welfare, 2.
Oğul, G., Çalışkan, Z., & Kocaöz, S. (2022). Çocuğu Yoğun Bakım Ünitesinde Yatan Annelerin Gereksinimlerinin, Kaygı Düzeylerinin ve Baş Etme Tarzlarının Belirlenmesi: Kesitsel Bir Çalışma. Turkiye Klinikleri Journal of Pediatrics, 31(1).
Okumuş, F., Berk, H. Ö. S., & Yücel, B. (2019). Obsesif kompulsif bozuklukta gevşeme eğitimi ve bilişsel davranışçı tekniklerin uygulanması: Vaka örneği. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi.
Özcan, Ö., & Çelik, G. G. (2017). Bilişsel davranışçı terapi. Türkiye Klinikleri, 3(2), 115-120. Özdel, K. (2015). Dünden bugüne bilişsel davranışçı terapiler: Teori ve uygulama. Turkiye
Klinikleri J Psychiatry-Special Topics, 8(2), 10-20.
Özer, R., & Özden Yıldırım, M. S. (2023). Ergenlik Döneminde Algılanan Ebeveyn Kabul Reddi, Duygu Dışavurum ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişki. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.
Pardos-Gascón, E. M., Narambuena, L., Leal-Costa, C., & Van-der Hofstadt-Román, C. J. (2021). Differential efficacy between cognitive-behavioral therapy and mindfulness- based therapies for chronic pain: Systematic review. International Journal of Clinical and Health Psychology, 21(1), 100197.
Pollack, M. M., Holubkov, R., Funai, T., Clark, A., Berger, J. T., Meert, K., ... & Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development Collaborative Pediatric Critical Care Research Network. (2014). Pediatric intensive care outcomes: development of new morbidities during pediatric critical
care. Pediatric Critical Care Medicine, 15(9), 821-827.
Ravitz, P., Watson, P., Lawson, A., Constantino, M. J., Bernecker, S., Park, J., & Swartz, H.
A. (2019). Interpersonal psychotherapy: a scoping review and historical perspective (1974–2017). Harvard review of psychiatry, 27(3), 165-180.
Reiss, N., Warnecke, I., Tolgou, T., Krampen, D., Luka-Krausgrill, U., & Rohrmann, S. (2017). Effects of cognitive behavioral therapy with relaxation vs. imagery rescripting on test anxiety: A randomized controlled trial. Journal of affective disorders, 208, 483-489.
Rozek, D. C., Smith, N. B., & Simons, A. D. (2018). Experimentally unpacking cognitive behavioral therapy: The effects of completing a thought record on affect and neuroendocrine responses to stress. Biological psychology, 138, 104-109.
Samani, E., Ahmadi, A., & Sharifi, H. (2020). Effectiveness of cognitive-behavioral counseling on the mental health of premature infants’ mothers in neonatal intensive care unit. Journal of Neonatal Nursing, 26(5), 263-267.
Sapmaz, F. (2011). Bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı grupla psikolojik danışmanın sosyal anksiyete, reddedilme duyarlılığı ve kişilerarası duyarlılık üzerine etkisi (Doctoral dissertation, Sakarya Universitesi (Turkey).
Sarıçam, H. (2014). Çözüm odaklı kısa süreli yaklaşıma dayalı bir müdahale programının ruminasyon üzerinde etkisi (Doctoral dissertation, Sakarya Universitesi (Turkey).
Seval, M., & Kurt, A. (2020). Çocuk Yoğun Bakım Ünitelerinde Tedavi Gören Çocuğun ve Ailesinin Güçlendirilmesi. Journal of Academic Research in Nursing (JAREN), 6(2).
Silva, P. S. L. D., & Fonseca, M. C. M. (2019). Which children account for repeated admissions within 1 year in a Brazilian pediatric intensive care unit?. Jornal de Pediatria, 95, 559-566.
Stremler, R., Haddad, S., Pullenayegum, E., & Parshuram, C. (2017). Psychological outcomes in parents of critically ill hospitalized children. Journal of Pediatric Nursing, 34, 36- 43.
Swearer, S. M., & Hymel, S. (2015). Understanding the psychology of bullying: Moving toward a social-ecological diathesis–stress model. American Psychologist, 70(4), 344.
Şahin, M. (2019). Korku, kaygi ve kaygi (anksiyete) bozukluklari. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(10), 117-135.
Tabur, S. T., & Türkçapar, M. H. (2023). Bilişsel Davranışçı Aile Terapisi Gelişim ve Güncel Durum. KAİDE Dergisi (ASBÜ Uluslararası Aile Araştırmaları Dergisi), 1(1), 1-13.
Tektaş, N. (2014). Üniversite mezunlarının kaygı düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (31.1), 243-253.
Tiller, J. W. (2013). Depression and anxiety. The Medical Journal of Australia, 199(6), S28- S31.
Tursi, M. F. D. S., Baes, C. V. W., Camacho, F. R. D. B., Tofoli, S. M. D. C., & Juruena, M.
F. (2013). Effectiveness of psychoeducation for depression: a systematic review. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 47(11), 1019-1031.
Türkçapar, M. H., & Sargın, A. E. (2012). Bilişsel davranışçı psikoterapiler: tarihçe ve gelişim. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 1(1), 7-14.
Uğur, S. B. (2018). Torun bakım faaliyetinin bakım sağlayıcı büyükannelerin sağlık durumları üzerindeki etkisi. Antalya: Mediterranean Journal of Humanities Dergisi, 8(1), 399- 415.
Uzun, A. E., & Deniz, M. E. (2023). Pozitif Psikoloji ve Pozitif Psikoterapi Yönelimli Grupla Psikolojik Danışma Programının Bireylerin Teknoloji Bağımlılık Düzeylerine Etkisinin İncelenmesi [Pilot Çalışma]. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, (19), 15-30.
Vatan, S. (2016). Bilişsel davranışçı terapilerde üçüncü kuşak yaklaşımlar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 8(3), 190-203.
Wenzel, A. (2017). Basic strategies of cognitive behavioral therapy. Psychiatric Clinics, 40(4), 597-609.
Yang, L., Zhao, Y., Wang, Y., Liu, L., Zhang, X., Li, B., & Cui, R. (2015). The effects of psychological stress on depression. Current neuropharmacology, 13(4), 494-504.
Yılmaz, T. (2016). Kişilerarası Psikoterapi ve Kişilik Organizasyonlarının Entegrasyonu: Majör Depresif Bozukluk Vakasının Gözden Geçirilmesi. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 3(2), 37-52.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Ases Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
